Gemeente Overbetuwe
Het belang van een duidelijk kapbeleid
In de gemeente Overbetuwe diende GroenLinks begin 2020 een motie in om het kapbeleid van de gemeente te evalueren. De partij was van mening dat er teveel open einden zaten in het beleid, waardoor veel regels vrij interpretabel en veel te ruim waren. De motie werd aangenomen, waarna Green Engineers deze evaluatie van het kapbeleid uitvoerde en met heldere adviezen voor aanscherping van het beleid kwam.
Als mevrouw Jansen van nummer 18 een boom wil kappen, krijgt zij idealiter hetzelfde antwoord als meneer Pietersen van nummer 12. Dat is althans, als de regels duidelijk op papier staan. GroenLinks in de gemeente Overbetuwe twijfelde aan deze duidelijkheid. Hun motie was de directe aanleiding om het kapbeleid van de gemeente onder de loep te nemen. Daaruit bleek al snel dat er onvoldoende kaders waren voor het kapbeleid. Door weinig opgenomen beperkingen, was de mogelijkheid tot kappen bovendien ruimer dan wenselijk. Iedere gemeente heeft de opdracht om de gevolgen van klimaatverandering goed te verwerken in hun beleid. Het kapbeleid droeg daar op deze manier niet aan bij. Boombeheer speelt een grote rol in de klimaatadaptatie en bevordering van de biodiversiteit in de gemeente. Voor zowel inwoners als voor ambtenaren was het echter onvoldoende inzichtelijk wanneer een boom behouden moest blijven.
De analyse
Green Engineers startte de evaluatie door in gesprek te gaan met alle belanghebbenden en betrokkenen. Niet alleen ambtenaren en boombeheerders werd daarbij naar hun mening gevraagd, ook inwoners kwamen aan het woord via verschillende werkgroepen. Iedereen werd daarbij de vraag gesteld hoe zij tegen het beleid aankeken. Is het helder? Hoe gaat het proces in zijn werk? Op basis van deze input en de beleidsstukken, concludeerden we onder andere de volgende punten:
- Processen
Het proces rondom de vergunningen voor bomenkap was niet altijd even duidelijk. Ook was het beleid amper gestoeld op behoud van bomen. Slechts weinig soorten waren in het huidige beleid beschermd tegen kap. Dit kwam mede doordat werd gewerkt met een groenekaartmodel en door het ontbreken van een bomenstructuurplan. Het groenekaartmodel gaf in de basis toestemming, tenzij de boom op de lijst met bijzondere bomen was opgenomen. Omdat deze lijst na aanmaak nooit meer was geactualiseerd, kon vrijwel elke aanvraag in de gemeente op een vergunning rekenen.
- Communicatie
Ook in de communicatie kwam naar voren dat beheer en behoud niet het uitgangspunt waren. Op de website prijkte bijvoorbeeld de tekst: Wilt u een boom kappen? Deze vraag stimuleert in zekere zin de kap, omdat kap als uitgangspunt wordt genomen. Door een dergelijk tekst te vervangen door adviezen over bomensnoei, ligt het uitgangspunt op beheer en behoud, in plaats van kap.
- Herplantingsplicht
Een herplantingsplicht was wel opgenomen in het kapbeleid van de gemeente. Deze was echter vooral kwantitatief en werd bovendien niet gehandhaafd. In de adviezen raadden wij de gemeente daarom aan om te gaan werken met kwalitatieve vervanging op basis van het waarderingsmodel handboek bomen, van Norminstituut Bomen. Per situatie wordt dan gekeken naar passende vervanging. Daarbij kunnen actualiteiten als klimaatadaptatie en plagen als de eikenprocessierups direct worden meegewogen.
Het advies
De evaluatie van het kapbeleid van de gemeente Overbetuwe leverde duidelijke conclusies op. De vraag was niet alleen om de huidige stand van zaken te onderzoeken, maar ook om adviezen te geven hoe het beter kon. Een deel van de adviezen noemden we al in onze conclusies hierboven, zoals het hanteren van een bomenstructuurplan, een kwalitatieve herplantingsplicht en communicatie gericht op behoud, in plaats van kap. Zeker het advies om een boombeleid of groenstructuur vast te leggen, waardoor meer groen beschermd is tegen kap, is een belangrijk advies. Een dergelijk plan draagt niet alleen bij aan het behoud van gemeentelijk groen, maar vormt direct een belangrijk beleidsstuk voor het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering.
Beelden: Bron: Nieuwe buren Elst en ivn
Project specificaties:
Advisering en aanscherping kapbeleid
Inzichtelijk maken wanneer een boom behouden moet blijven
